Ama bu cümlenin ardında uzun sayılabilecek bir hayatı aşan efsanevi bir kişilik var. 81 yaşında hayatını kaybeden Pharoah Sanders'ın ölümü haberi plâk şirketi Luaka Bop tarafından dünyaya duyuruldu. 24 Eylül sabahı Los Angeles'taki evinde ailesi ve arkadaşlarıyla çevrili bir ortamda huzur içinde hayatını kaybettiği açıklandı.

Caz basını yayınladıkları haberde asıl adı Ferrell Sanders olan sanatçının adının Sun Ra tarafından Pharoah olarak takıldığını belirtse de bu bilgi herkesin doğru sandığı bir bilgi olarak yayıldı. 2019 yılı Ocak ayında Pollstar isimli bir web portalına röportaj veren sanatçı (ve bizim de çevirerek yayınladığımız) bu röportajda adı ile ilgili doğru bilinen yanlışı açıklamıştı.

"Oakland’dayken bana Little Rock derlerdi. Bir keresinde John Coltrane “Adamım, adın ne? Biri adının Little Rock olduğunu söyledi, adın ne?” Diye sordu, ona “adım Ferrell Sanders” demiştim. “Senin adından çok var” dedi. “Müzisyenler Birliğine katıldığımda ilk bu ismi Pharoah'yu kullandım. Evrakları doldurmam gerekiyordu, adımı sordular, ben de Pharoah dedim. O sıra kimse adımı bilmiyordu. Sonra, sonsuza dek Pharoah oldum".

Yani adının Sun Ra tarafından konulduğu bilgisi yanlış. Ama diğer şeyler doğru. Sun Ra Arkestra, Pharoah Sanders'ın ölümünün ardından yaptığı açıklamada "Sun Ra Arkestra mezunu Pharoah Sanders bu gezegenden ayrıldı" dedi. Pharoah adı İngilizcede Firavun kelimesiyle benzeştir, aslında, arada harf varkı var, firavun İngilizce pharaoh yazılırken a ile o harfleri yer değiştirerek Pharoah oluyor. Muhtemelen bu kasıtlı bir oynama değil ama bu fark onu cazın firavunu olarak anmamız için engel değil.

Pharoah Sanders'ın ölümünün ardından caz dünyasının tanınmış isimleri birbiri ardından twitler atarak büyük sanatçıya karşı duygularını paylaştı. Cazın yeni gruplarından BADBADNOTGOOT yaptığı paylaşımda “Huzurlu bir cennette dinlenin" derken, yer aldığı son albümlerden biri olan Floating Point ise "Güzel arkadaşım bu sabah vefat etti. Bu adamı tanıdığım için çok şanslıyım ve hepimiz onun sanatı sonsuza kadar bizimle kalacağı için kutsanmış durumdayız. Teşekkürler Pharoah" açıklamasında bulundu.

Caz efsanesi Sanders, Asya ve Afrika geleneklerinden etkilenen, genellikle manevi caz olarak adlandırılan şeyin önde gelen isimlerinden biriydi. Etkileyici tarzı, onu aranan bir müzik işbirlikçisi yaptı.

Sanders’ın ölüm haberini şirketin yaptığı açıklama ile duyuruldu: “Sanders’ın vefat ettiğini paylaştığımız için çok üzgünüz. Bu sabah erken saatlerde Los Angeles’ta sevgi dolu ailesi ve arkadaşlarıyla çevrili olarak huzur içinde öldü. Güzel insan, huzur içinde yatsın.”

1940 yılında Arkansas, Little Rock’ta Farrell Sanders olarak doğan Sanders’ın kariyeri Oakland, California’da başladı. Kendisine Pharoah adını veren Sun Ra ile çalıştı, adından da John Coltrane’in grubuna katıldı. Sanders, Coltrane’in 1967’deki ölümüne kadar onunla birlikte çaldı. Sanders, Geleneksel Afrika ve Güney Asya müziğinin etkilerini birleştiren 1969 albümünü piyasaya sürdü. 1971’de modal ve avangard cazın bir başka kilometre taşı olan Alice Coltrane’in Journey in Satchidananda’da sahne aldı. Üretimi 90’larda yavaşlamaya başlasa da Sanders 2000’ler boyunca turnelere devam etti. 2010’ların ortalarında Sanders, Sam Shepherd’ın bir bestesini duydu ve onunla çalışmak istedi. Sanders’ı Instagram’da anan Shepherd, “Güzel arkadaşım bu sabah vefat etti. Bu adamı tanıdığım için çok şanslıyım ve hepimiz, onun sanatı sonsuza kadar bizimle kaldığı için kutsanmış durumdayız” diye yazdı.

KARİYER HAYATI

1940 yılında Arkansas, Little Rock'ta Farrell Sanders olarak dünyaya gelen saksafoncu, kariyerine 1960'ların başında New York'a taşınmadan önce California'da başladı.  Orada Sanders'ı "Pharoah" adını almaya teşvik ettiğine inanılan Sun Ra ile işbirliği yaptı. John Coltrane'in grubuna katıldı ve onunla sahnede ve stüdyoda sahne aldı. Bir başka özgür caz harikası Ornette Coleman, Sanders'ın "muhtemelen dünyanın en iyi tenor oyuncusu" olduğunu söyledi. Sanders, 1965'te çıkardığı ilk albümü "Pharoah's First" ile birkaç albüm çıkardı. Bir röportajda, "Sesimin insanların seveceği bir koku gibi olmasını istiyorum - taze bir şey, büyükannenizin kek pişirme kokusu gibi" diye tanımlıyordu müziğini. 2021'de Floating Points adı altında kayıt yapan İngiliz elektronik müzisyeni Sam Shepherd ile işbirliği yaptı. Çalışmaları Promises, Londra Senfoni Orkestrası ile kaydedildi ve Merkür Ödülü'ne aday gösterildi.

 Pharoah Sanders kimdir?

Pharoah Sanders; 13 Ekim 1940 Little Rock Arkansas'da (ABD) müzisyen bir ailede doğan, Grammy ödüllü Amerikalı caz ( saksofonist) sanatçısıdır. İlk enstürümanı klarnetti,lise öğrenimi sırasında saksofonu tercih etti. California'da tenor saksafon çalarak profesyonel kariyerine başladı. 1961 yılında New York'a taşındı.Burada Sun Ra'nın orkestrasında çalıştı, kendisine Sun Ra tarafından "Firavun" lakabı takıldı, basçı Wilbur Ware ve davulcu Higgins ile 1963 yılında ilk grubunu kurdu.

Coltrane Albert Ayler, Sun Ra ve Cecil Taylor'un avangard caz tarzını benimsedi 1964 yılında orkestra şefi olarak evinde ilk kaydını yaptı.1966-1971 yılları arasında, Tauhid (1966), Karma (1969), Siyah Birlik (1971), ve Thembi (1971) de dahil olmak üzere birkaç albüm çıkardı.Kariyerinde kayıdı bulunan 40'ın üzerinde albümü vardır, bunlardan bazıları "Thembi," "Yukarı Mısır ve Aşağı Mısır", "Summun Bukmun Umyun" 'dur, eserlerinde derin bir zerafet,akışkanlık,dinginlik ve güzellik görülmektedir. Dindar bir Müslüman olan anlamlı ve özgün efsanevi Caz sanatcısı Pharoah Sanders " Sheets of Sound” tekniğinin en usta uygulayıcılarındandı.